İçerik
Sosyal Medya Pazarlaması
Her insanın iletişim kurması, bir şeylere aitlik hissetmesi ve kendini ifade edebilmesi psikoloji bilimi açısından gereklidir. En sade haliyle Maslow Teorisi bizlere bunu özetler. Kaçınılmaz olarak günümüz dünyasında; iletişim, aitlik ve ifade gibi kavramlar dijital dünyaya taşınmış, dijital dünyanın büyük bir parçası haline gelmiştir.
Bu durumun çıkış noktası, sosyal medyalardan bağımsız, Web 2.0 (web iki nokta sıfır) devriminin interneti geri dönüşü olmayan biçimde değiştirmesidir. Web 2.0’dan önce internet, her gelişen teknoloji gibi statik olarak yola koyulmuş, fakat bu devrim sayesinde hızlıca statik yapısından kurtularak dinamik bir hal almıştır.
Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta Web 2.0 (web iki nokta sıfır), tek başına bir teknoloji değil, birçok teknolojinin bir süreç içinde ortaya çıkmasının temsili bir adıdır.
Sosyal medyalar tam olarak burada, internetin dinamikleştiği yerde yeşermeye başlamış ve birçok işletme için büyük fırsat kapıları doğurmuştur. Kısacası web 2.0 ve sosyal medya arasında büyük kolerasyondan bahsedilebilir. Dijital ile sosyal olmanın birleştiği bu hikaye, dolaylı olarak günümüzün en büyük pazarlama kanallarından birinin oluşmasına da sebep olmuştur.
Ana başlığımızın konusu olan Sosyal Medya Pazarlaması’nın hikayesi de; Web 2.0 ve sosyal medyanın hayatımıza getirdiği değişikliklerle başlıyor.
Sosyal Medya Pazarlaması’nı tanımlamadan önce kavramları (Web 2.0, Sosyal Medya) sırasıyla açıklamak, Sosyal Medya Pazarlaması’nın tam olarak anlaşılabilmesi için kritik öneme sahiptir.
Web 2.0
Web 2.0, internet sitesi ve uygulamalarının, durağan olmasından işleyen platformlara dönüşmesine, kullanıcıların kendi bilgilerini oluşturup paylaşmasına ve bu paylaşılan bilgilerin tekrar düzenlenmesine imkan sağlayan teknolojilerin toplamadır.
Daha basit özetle Web 2.0 öncesi, internet sayfaları ve uygulamaları, sadece bunları yapan kişiler tarafından düzenlenebilir, bilgi eklenebilir veya çıkarabilirdi. Bu yapılara dışarından dahil olan kişiler, üye olup yorum yapma veya kendi bilgilerini paylaşma imkanlarına sahip değildi.
Durağan olan dijital dünya, içerik paylaşım açısından el verişli olmadığı kadar, bu dünyada vakit geçirenlerin katılımcı olması yönünden de elverişsizdi. Web 2.0 teknolojileri, bu bariyeri yıkarak her ziyaretçinin bir anlamda içerik üreticisi olmasını sağlamıştır.
Hatırlatma: Web 2.0, tek başına bir teknoloji değil, birçok teknolojinin bir süreç içinde ortaya çıkmasını temsil eder.
Bu teknolojileri özetlemek gerekirse;
- Gelişen Rich Internet Applications (AJAX, Adobe Flash, Adobe Flex, Silverlight)
- Gelişen Front-End Yapıları (Html, Css, Javascript)
- Gelişen Back-End Yapıları
- API Yapıları
- Donanımsal Gelişmeler (Sunucu, Bilgisayar vb.)
Zaman zaman Web 2.0 kavramının, hangi teknolojileri kapsadığı, başlangıcının hangi teknolojiye dayandığı hatta Web 2.0 kavramının tam olarak var olup olmadığı bile tartışılmıştır. Yine de günümüzde birçok otorite Web 2.0 kavramını kabul etmektedir.
Özetle, Web 2.0’ın getirdiği teknolojik devrim, bir anlamda sosyal medya sayfalarının ve uygulamalarının önünü açmış oldu.
Sosyal Medya nedir?
Sosyal medya, iletişim, topluluk temelli girdi, etkileşim, içerik paylaşımı ve işbirliğine odaklanan web siteleri ve uygulamalar için ortak bir terimdir.
Forumlar , mikroblog, sosyal ağ oluşturma, sosyal imleme ve wiki’ler farklı sosyal medya türleri arasındadır.
Bazen hangi mecraların sosyal medya olduğu konusunda tartışmalar olabiliyor. Bir mecranın sosyal medya olup olmadığını anlamak için birkaç temel özelliğe sahip olması gerekiyor;
- Sosyal Medya, etkileşimli Web 2.0 internet tabanlı uygulamalardan oluşmalıdır.
- Metin gönderileri veya yorumlar, dijital fotoğraflar veya videolar ve tüm çevrimiçi etkileşimler yoluyla oluşturulan veriler gibi içerikler, kullanıcılar tarafından oluşturabilir olmalıdır.
- Kullanıcılar, sosyal medya kuruluşu tarafından tasarlanan ve sürdürülen web sitesi veya uygulama için hizmete özel profiller oluşturulabilir olmalıdır.
- Kullanıcı profilini diğer bireylerin veya grupların profillerine bağlayabilmelidir.
Aşağı yukarı bu özelliklere sahip olan platformlar, sosyal medya sayılabilir.
Hatırlatma:
Durağan olan dijital dünya, içerik paylaşım açısından el verişli olmadığı kadar, bu dünyada vakit geçirenlerin katılımcı olması yönünden elverişsizdi. Web 2.0 teknolojileri, bu bariyeri yıkarak her ziyaretçinin bir anlamda içerik üreticisi olmasını sağladı.
Sosyal medyalar son 10 yıl içinde kat ettiği büyümeler herkesin günlük hayatında deneyimlediği bir olay haline geldi. Her platform gibi sosyal medyaların da gelir modelleri bu büyüme aşamasında gelişti. Bunların başında kendi geliştirdikleri reklam ağları en büyük gelirlerini oluşturuyor.
Not: Sadece Facebook, 2019 yılında sadece Instagram üzerinden 20 milyar dolarlık gelir elde etti.
En Çok Kullanılan Sosyal Medya Platformları
Bu liste, kısaca Dijital Pazarlama ve Sosyal Medya uzmanlarını en çok ilgilendiren sosyal medya platformlarından oluşmaktadır. Bu listede olmayan birçok sosyal medya platformu da bulunmaktadır.
2004 yılında Mark Zuckerberg tarafından kurulan Facebook, aylık olarak 2.4 milyar aktif kullanıcı ile ilk sırada bulunuyor. Bu sayının Çin’nin nüfusundan biraz fazla olduğu anlamına geliyor.
YouTube
2005 yılında yayına hayatına başlayan ve Google tarafından satın alınan YouTube, listede aylık olarak 2.3 milyar aktif kullanıcı ile ikinci sırada bulunuyor.
Fotoğraf ve video paylaşım uygulaması olan Instagram’ın aylık aktif kullanıcı sayısı 1.3 milyara dayanmış durumdadır.
TikTok
Kısa videolarla ilginç içeriklerin çıktığı TikTok 690 milyonu aşan aylık aktif kullanıcı sırasıyla listemizde beşinci sırada bulunuyor.
Mikro blogların şahı olarak geçen Twitter, aylık aktif 330 milyon ile listemizin sonuncu sırasında bulunuyor.
Peki sosyal medyalar, nasıl işletmelerin bu kadar önem verdiği bir dijital pazarlama kanallı haline geldi? Burada önümüze iki şey çıkıyor;
- Sosyal Medya Kullanım Oranı
- Sosyal Medyanın Detaylı Hedef Kitle Segmantasyonu (Bölümlendirilmesi).
Sosyal Medya Kullanım Oranı
We Are Social Digital in 2021 raporuna göre dünyada 4.2 milyar sosyal medya kullanıcı var. Bu sayı dünya nüfüsunun yarısından fazlası demek. Aynı şekilde 2020’den 2021’e sosyal medya kullanıcı sayısında yüzde %13.2’i artış gözlemlenmiş.
Raporun devamında internet bağlantısı olan kullancılar günlük ortalama 7 saat internet kullanmakta olup, bu 7 saatin 2.5 saatini sosyal medya platformları üzerinde geçirmektedir.
Türkiye özelinde sosyal medya kullanıcı sayısu Ocak 2021’de toplam 60 milyon kişiye ulaşmış durumda. Bu sayı Türkiye’nin nüfusuna % 70,8’ine eşit.
Türkiye sosyal medyada ne kadar zaman geçiriyoruz derseniz 2 saat 57 dakika.
Sosyal Medyanın Detaylı Hedef Kitle Segmantasyonu
Sosyal medyalar geçirdiğimiz zaman kadar bu mecrelarda, paylaştığımız duygu-düşünceler ve takip ettiğimiz kişiler-kurumlar sosyal medyanın diğer bir gücüdür. Bu durum sosyal medyada bir anlamda karakterimizi nasıl yansıttığımız hakkında işletlemere ipucu vermesinden kaynaklanır.
Sosyal medya kullananların; beğendiği sayfalar, hangi içeriklere nasıl tepki verdiği, ilişki durumları, yaşları vb. gibi birçok şey sosyal medyalar için vazgeçilmez veriler bütününü oluşturur.
Bu olgular sosyal medyalar tarafından veri olarak toplanıp kullancıların çok detaylı bir şekilde segmente (belirli kriterler etrafında bölümlendirilmesi) edilmesine olanak sağlıyor.
Toparlamak ve özetlemek gerekirse; 4.2 milyar insanın ortalama olarak günde 2.5 saat geçirdiği ve aşırı detaylı bilgilerinin çok iyi şekilde segmentasyon edildiği platformlar, işletmeler nezdinde vazgeçilmez bir dijital pazarlama kanalı haline gelmemesi şaşırtıcı olurdu.
Bu noktada sosyal medya pazarlaması belki de dijital pazarlama kanalları arasında en çok başarıya ulaşılmak istenen mecre haline gelmiştir.
Sosyal Medya Pazarlaması nedir?
Sosyal Medya Pazarlaması (İngilizce tanım: Social Media Marketing), markanızı oluşturarak, satışları artırmak ve web sitesi trafiğini artırmak için kitlenizle bağlantı kurmak için sosyal medya platformlarının kullanılmasıdır.
Bu, sosyal medya profillerinizde harika içerikler yayınlamayı, takipçilerinizi dinlemeyi ve onlarla etkileşim kurmayı, sonuçlarınızı analiz etmeyi ve sosyal medya reklamları yayınlamayı içerir.
Temel öge içeriklerdir. Sosyal medya pazarlamasının birçok içerik çeşiti vardır. Bunlardan bazılar fotoğraf, hikaye, ses, yazı vb. şeyler sayılabilir.
Bu içerikleri iki farklı şekilde kategorilendirmek mümkündür, sırasıyla ücretsiz içerik ve ücretli içeriktir.
Ücretsiz İçerik
Adından anlaşılabileceği gibi bir sosyal medya platformuna üye olan herkesin paylaşabileceği içerik tipidir. Bu içerik, mevcut takipçilerinize ve/veya bu içeriği keşfederek gelebilecek potansiyel takipçilerinize ulaşabilir.
İşletmeler sık sık ücretsiz içerikler üreterek mevcut kitlesini harekete geçirmeye ve takipçi sayısını artırmaya odaklanır. Ücretsiz içerikler, getirisi ve götürüsü tahminlenemeyen içeriklerdir. Yaptığınız bir Instagram içeriği bir anda beklentinizin çok üstünde getiri sağlayabilir.
Ücretsiz içeriklerle çoğu zaman yavaş sonuç alınır. Sosyal Medya Pazarlaması yönünden vazgeçilmezdir.
Ücretli İçerik (Reklam)
Ücretli içerik diğer adıyla reklam, aynı ücretsiz içerik gibi üretilir. Genellikle banner tarzı görsellik özelliğin sahip ve tıklama başına ücretlendirilir. Detaylı olarak hedef kitle, hedeflenebilir. Reklam yayınlanmadan önce aylık ve günlük bütçeye ve hedef kitlenin kalabalıklığına göre kaç kişiye ulaşılabileceği analiz edilebilir.
Ücretli içerikler, genellikle doğrudan aksiyon (satış, takipçi, trafik vb.) için yapılır. Genellikle hızlı ve beklenen sonuç alınır.
Temel Kavramlar
Bazı temel kavramlar, sosyal medya dilininin temel yapı taşlarıdır. Bu dile hakim olmak sosyal medya pazarlaması ile ilgilenenler için kritik önem taşımaktadır.
Beğeni
Beğeni, en yalın haliyle bir içeriği beğenme eylemidir. Girilen içeriğin beğenildiğini anlamak için beğeni sayısına bakılır.
Takipçi
Takipçi, sizi takip eden genellikle doğal şekilde sizi keşfetmiş hedef kitlenizde oluşur. Takipçi sayısı artıkça ürün/hizmetlerinizi hedef kitlenize ulaştırmada maliyetleriniz artmaz.
Yeniden Paylaşma
Bir içeriğin, takipçileriniz ve/veya hedef kitleniz tarafından alıntılanarak yeniden paylaşılmasıdır. Kitleniniz içeriğinize verdiği tepkiyi bu paylaşımlar aracılığı ile takip edebilirsiniz.
Hikaye
Hikayeler, günümüzün en popüler sosyal medya içerik şekli haline geldi. Basit ve dikkat çekici yapısıyla tüm kullanıcıları ve işletmeler hikayeler özelliğinden yararlanıyor.
Doğal Kitle
Doğal kitle, hiç bir ücret harcamadan yaptığınız paylaşımları keşfeden kullanıcıların oluşturduğu kitledir. Bu kitle ücretsiz elde edildiği için çok zor artar. Bu kitleyi hedefleyerek sosyal medya pazarlaması yapabilirsiniz. Bunun için ilk olarak içerik kalitenizi artırmalı ve düzenli paylaşımlarda bulunmalısınız.
Reklam
İsminden de anlaşılabileceği gibi satışlarınız, web sitesi trafiğini artırmak ve kitlenizle bağlantı kurmak için sosyal medyalarda reklam yapılmasıdır. Her mecranın farklı dinamikleri vardır. En popüler olanı Facebook ve Instagram reklamcılığıdır.
Viral
Viral, günümüzün dijital pazarlama dünyasının yeni fakat popüler kavramlarından birisi haline geldi. Viral olarak sosyal medya pazarlaması yapmak bir çeşit ağızdan ağıza pazarlamanın dijital hali olarak düşünülebilir. İşletmeler doğal gözüken (reklam gibi durmayan) yöntemlerle hedef kitlesine ulaşmaya çalışır.
Viral pazarlama yöntemi zor olduğu için işletmeler belirli bir aşama kaydettikten sonra bu yöntemi kullanıyor.
Bir sosyal medya pazarlama çabasının ortaya çıkabilmesi için gerekli 5 temel basamağa ihtiyaç vardır. Bunlar bir anlamda sosyal medya pazarlaması stratejisi oluşturmanın basit hali sayılabilir.
Sosyal Medya Pazarlamasının Temel 5 Basamağı
1. Strateji
Bu bölümde sosyal medya pazarlaması için oluşturacağınız stratejiyi oluşturmadan önce büyük resme bakmak gerekiyor. Bu büyük resim, dijital pazarlama stratejinizdir. Sosyal medya stratejinizin, dijital pazarlama stratejinizle uyumlu olması gerekiyor.
Eğer dijital pazarlama stratejiniz yoksa ilk önceliğiniz bunu oluşturmak olmalı. Daha sonrasında basit birkaç soru ile temel sosyal medya pazarlaması stratejinizi oluşturabilirsiniz.
İlk cevap vermeniz gereken soru, sosyal medya için ana hedefimiz nedir? Ana hedefiniz satışlarınızı artırmak veya kitlenizi büyütmek olabilir. Ana hedefi iyi belirlemek sosyal medya pazarlamasının en temel çekirdeğidir.
İkinci soru, hangi sosyal medyalar belirlediğiniz ana hedefinizle uyuşuyor? Çoğu işletme Facebook ve Instagramı satışları artırmak için kullanırken Twitter daha iletişim amaçlı kullanılıyor.
Üçüncü soru, benzer işletmeler hangi sosyal medyaları hangi amaçla kullanmış? Bazen detaylı araştırma yapmak gerekmeyebilir. Yapılması gereken benzer sektörde bulunan rakiplerinizi gözden geçirmek olabilir.
Dördüncü soru, ücretli mi ücretsiz yöntemler üzerine mi yoğunlaşılmalıdır? Bütçe ve deneyimli insan kaynağınızın durumuna göre bu soruya cevap verebilirsiniz.
Beşinci soru, stratejinin zaman aralığı ne olmalı? Evet her strateji uzun vadeli oluşturulur ve amacı uzun vadede görüş sağlamaktır. Burada bahsettiğiniz sosyal medya pazarlama stratejisi, en uzun haliyle en fazla 1 yıl yapılabilir. Bunun nedeni çoğu sektör sezonluk hatta anlık olarak bile stratejisini değiştirebilir. Unutulmaması gereken işletminizin genel bir stratejisi ve bu stratejiye entegre dijital pazarlama stratejinizin olması gereklidir.
2. Planlama
Hangi hedefler için hangi sosyal medyaları kullanacağınızı belirledikten sonra detaylı planlama yapmanız sosyal medya pazarlaması için hayati önem taşır.
Planlama daha çok içerik girdisinin nasıl olacağı, bu içeriklerin ne zaman ve ne sıklıkla paylaşılacağı ile ilgilidir. Detaylı bir takvim oluşturmak işlerinizi uzun vadede çok azaltacaktır.
3. Analiz
Paylaşımlarınızı ve reklamlarınızı yayınladıktan sonra işe yarayıp yaramadığını anlamak için sürekli analiz etmek gerekmektedir. Sosyal medyalar kendi bünyesinde birçok ücretsiz aracı barındırmaktadır. Bu araçlar size detaylı analiz yapma fırsatı vermektedir.
Ayrıca ücretli birçok araç bulunmaktadır. Yine bütçenize ve deneyimli insan kaynağınıza göre ücretli araçlar tercih edilebilir.
4. Raporlama
Ana hedef ve hedeflerinizi ulaştığınızı öğrenmek ve yöneticilerinize bunu göstebilmek için raporlama yapmanız gerekmektedir. Ayrıca raporlama yapmak ileride kurulacak yeni dijital pazarlama ve yeni sosyal medya pazarlama stratejisi oluştururken geçmiş verilerden yararlanma olanağını elde ederseniz.
5. Güncelleme
Bu noktada başarıya ulaşılan kampanyaları devam ettirilip başarısız olanları genel çerçeveyle analiz edip güncellenemesi anlamına gelir. Özetle başarılı olanlar bir yere ayrılır başarısız olanlar güncellenir. Bazı durumlarda başarılı olanlar bile güncellenebilir.
Özet
Sosyal medya hayatımızın vazgeçilmez kavramlarından birisi olması itibari ile Dijital Pazarlama için en önemli kanallardan birisi haline gelmiştir. Kolay ve hızlı yapısı, detaylı hedef segmentasyonu ve popüler olması bunun en büyük nedenlerinden sadece birkaçıdır.
Sosyal medya pazaralaması konusu sadece bunlarla sınırlı değil bu yazımda sosyal medyanın nasıl ortaya çıktığını, sosyal medyanın ne olduğu, sosyal medya pazarlamasının açıklamasını ve temel 5 basamağını (basit strateji oluşturmak) ne olduğundan bahsederek genel bir sosyal medya pazarlaması persfektifi sunmaya çalıştım.
Umarım başarılı olmuşumdur.
Yazarın Not: Bu makale yayınlandığı platformun (internet) doğasına uygun olarak gerekli görüldüğü zamanlarda güncellenecektir. Sizde fikirlerinizi yorum bırakarak blogumun ve yazının gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.
🙂
