İçerik
Sosyal Medya nedir?
Gelişen ve daha fazla insanın erişimine ulaşan internet, zamanımızın birçoğunu harcadığımız, hayatımızın bir parçası haline geldi. İnternet denildiği zaman her insanın aklına farklı bir şey gelebilir fakat her insanın ortak olarak dillendireceği kavramlardan birisi, sosyal medyadır.
Sosyal medya denilince çoğu insanın aklına Facebook, Instagram, Tiktok hatta Youtube gibi site ve/veya uygulamalar gelmektedir. Sosyal medya ayrıca bu sitelerde ve yaptığımız eylemleri açıklamak için sık sık kullandığımız bir ifadedir. Peki sosyal medya nedir? Bir platformun ve/veya uygulamanın sosyal medya olabilmesi için ne gibi özelliklere sahip olması gerekmektedir?
Terim o kadar belirsiz ki, günümüzde internetteki hemen hemen her web sitesini ve her uygulamayı tanımlamak için kullanılabilir. Yine de belirli kriterler eşliğinde birçok soru işareti aydınlatılabilir. Her şeyden önce sosyal medya kavramını atomlarına kadar ayırmak, çeşitli özellikler etrafında kategorilendirmek ve detaylı örneklerle açıklamak bu kavramın belirsizliğini ortadan kaldıracaktır.
Sosyal Medya ne demek?
Sosyal medyayı muhtemelen işleri daha da karmaşıklaştıracak bir sürü sıkıcı terim kullanarak açıklamak yerine, onu daha basit terimlere bölerek belki de onu daha net bir şekilde anlamanın en iyi yolunu elde ederiz. Başlamak için, her bir kelimeye ayrı ayrı bakalım.
Sosyal ve medya kelimelerinin kökenlerine bakarsak;
• Sosyal, diğer insanlarla bilgi paylaşarak ve onlardan bilgi alarak etkileşim kurmayı ifade eder.
• Medya ise TDK’ya göre, iletişim ortamı ve/veya iletişim araçlarının bütünüdür. Medya’dan kasıt internet ortamı, web siteler ve uygulamalar olarak algılanmalıdır.
İki kavramı yan yana getirildiği zaman genel fakat sade bir sosyal medya tanımı oluşturabiliyoruz.
Sosyal medya, insanların bilgi paylaşarak ve tüketerek, birbirleriyle etkileşim kurmasını sağlayan web ve uygulama tabanlı iletişim araçlarıdır.
Peki işin daha teknik kısmına bakarsak, gerçekten bir platformun sosyal medya olabilmesi için teknolojik açıdan ne gibi özelliklere sahip olması gerekiyor? Sosyal medya kavramının hayatımıza girişi bir internet devrimi sayılan web 2.0 kavramı ile başlamıştır.
• Sosyal Medya, etkileşimli Web 2.0 internet tabanlı uygulamalardan oluşmalıdır.
• Metin gönderileri veya yorumlar, dijital fotoğraflar veya videolar ve tüm çevrimiçi etkileşimler yoluyla oluşturulan veriler gibi içerikler, kullanıcılar tarafından oluşturabilir olmalıdır.
• Kullanıcılar, sosyal medya kuruluşu tarafından tasarlanan ve sürdürülen web sitesi veya uygulama için hizmete özel profiller oluşturulabilir olmalıdır.
• Kullanıcı profilini diğer bireylerin veya grupların profillerine bağlayabilmelidir.
Bu teknik bilgiler bağlamında, yeni bir tanım yapacak olursak;
Sosyal medya, iletişim, topluluk temelli girdi, etkileşim, içerik paylaşımı ve işbirliğine odaklanan web siteleri ve uygulamalar için ortak bir terimdir.
Sosyal Medya Kısa Tarihi
Bu bölümde çok detaylı bir sosyal medya tarihi anlatmaktansa daha kısa ve temel gelişimlerden bahsetmek daha iyi olacaktır.
Sosyal bir amaç için medyanın kullanımının başlanması ilk olarak 1971 yılında e-postanın icadı ile başlıyor. Bu yeniliği internet devriminin mihenk taşı olan World Wide Web takip ediyor.
World Wide Web’in çıkışı (daha sık bilinen ismiyle www) bir anlamda web sitelerinin hayatlarımıza yavaş yavaş girmesine olanak sağlıyor. Fakat ilk sosyal amaçlı kurulan web sitesi classmates.com 1995 yılında ortaya çıkıyor. Classmates, o dönemin Facebook’u sayılabilir çünkü amacı ABD özelinde insanların sınıf arkadaşlarını bulması için oluşturulmuş bir web sitesiydi.
Bu gelişmeleri 1997 başka bir kavramın gelişimi, weblog terimi izledi. Weblog (kısaca blog) teriminin popülerleşmesi 1999 yılında Blogger ve LiveJournal gibi web sitelerinin hayata geçmesiyle başladı. 2004’te Wordpress ortaya çıktıktan sonra ise, blog konusu çok daha önemli hale geldi.
2000 yılında internet ansikolopedisi Wikipedia, 2001’de Stumbleupon, 2002’de Friendster, 2003’te belki de dönemin çok ötesinde sayılan Myspace kuruldu. Bu tarihi yolculukta fark edildiyse her şey tek yönlü iletişimden, çift taraflı iletişime ve oradan çok taraflı iletişime doğru ilerliyor. Ayrıca her gelişmeyle statik yapında dinamik bir web sitesi ve/veya uygulaması yapısına geçiliyor. Medya paylaşım olanakları çeşitlendikçe sosyal medya kavramı git gide popülerlik kazanıyor.
Ama asıl büyük patlama 2004 yılında Facebook‘un oyuna dahil olmasıyla başlıyor. Buradan sonra hikaye çok çok hızlanarak günümüze kadar geliyor.
Sosyal Medya neden önemli?
Bu soru işletmeler özelinde, dijital dünyada var olma açısından sorulması gereken en temel sorulardan birisidir.
We Are Social Digital in 2021 raporuna göre dünyada 4.2 milyar sosyal medya kullanıcı var. Bu sayı dünya nüfüsunun yarısından fazlasının social medya kullanıcısı olduğu anlamına geliyor. Ayrıca 2020 yılından 2021 yılına sosyal medya kullanıcı sayısında yüzde %13.2’i artış gözlemlenmiş.
Raporun devamında internet bağlantısı olan kullancıların, günlük ortalama 7 saat internet bağlantısında aktif olup, bu 7 saatin 2.5 saatini sosyal medya platformları üzerinde geçirdiği gözlemlenmiş.
Yine bu rapora göre Türkiye özelinde sosyal medya kullanıcı sayısı Ocak 2021’de toplam 60 milyon kişiye ulaşmış gözüküyor. Bu sayı Türkiye’nin nüfusuna % 70,8’ine eşit ve Türkiye’deki sosyal medya kullancıları ortalama olarak gününün 2 saat 57 dakikasını bu platformlarda geçiriyor.
Bu veriler ışığında bakıldığı zaman bile, işletmeler için sosyal medya bulunmaz bir fırsatlar bütünü içeriyor. Hem çok fazla insanın sosyal medya kullanması hem kullanan insanların harcadığı süre göz önüne alınırsa söylenmek istenen daha net anlaşılacaktır. Unutmayın! 21.yy iş yapıyorsanız sosyal medya şirketleri işletmenizi ilgilendirir.
Ortak Terimler
Hangi platformu kullanırsanız kullanın bazı kavramlar çoğu sosyal mecra için ortak anlam ifade eder. Bu kavramlara hakim olmak bir anlamda sosyal dünyanın olmazsa olmazıdır. Her platformda ortak olan bu kavramlar şöyledir;
Beğenmek (Like)
Kişisel hayatımızı bile etkileyen kavram olarak beğenme, ortak terimler arasında en önemli sırada bulunuyor. Eğer bir sosyal platformdan bahsediyorsak, bir şeyleri (paylaşım, yorum vb.) beğenmek artık sıradan bir eylem haline geldi. Facebook ile hayatımıza giren bu küçük ifade biçimi neredeyse tüm sosyal platformlarda bulunan bir özelliktir.
Bir şeyleri beğenmek olurda beğenmemek olmaz mı? Sosyal mecralar beğenme eylemi kadar bir şeyi sevmemek eylemini beğenmemek yani dislike kavramı birçok social medyada bulunuyor.
Profil
Bu mecralar bir bireyi ve/veya bir kurumu temsil etmeye yardımcı olmak ve onlara kendi kişisel markalarını yaratmaları için bir alan sağlamak için genellikle bir profil sayfası gereklidir. Genellikle bir profil fotoğrafı, biyografi, web sitesi, son paylaşılan medyalar, öneriler, son etkinlikler ve daha fazlası gibi bilgiler içerir.
Arkadaş, Takipçi vb.
Arkadaş, takipçi vb. kavramlar sosyal mecralar için olmazsa olmaz kavramlardan birisidir. Bir şeyin sosyal olabilmesi için sizi takip eden ve sizle arkadaş olan insanlara ihtiyaç duyulmasıdır. Paylaşımlarınızı sadece sizin gördüğünüz bir yerin sosyal olduğundan bahsedilmesi pek olası durmuyor.
Haber Kaynakları
Sosyal medya haber kaynakları, takip ettiğiniz hesapların paylaşımlarını görebileceğiniz bir akış sayfasıdır. Çoğu sosyal platformda bu bölüm bulunur.
Bildirim
Bildirimler, yeni bir şey olduğunu size bildirmenin bir yoludur, böylece dikkatinizi çekebilecek hiçbir şeyi kaçırmazsınız. Bir platformda, onu kullanmadığınız zamanlarda olup bitenleri size bildirmek için bildirimleri kullanır, böylece uygulamada gerçekleşen önemli bilgileri veya etkinlikleri kaçırmazsınız.
Etiket
Temel olarak etiketler, sosyal media platformunda paylaşımlarınızı kategorilendirmek için kullanılan yapılardır.
Yorum
Paylaşımlarınıza takipçileriniz ve sizi keşfedenlerin yorum yapması sosyal mecralar için olmazsa olmazlardandır. İnsanlar fikirleriniz hakkında fikir belirtmek için çoğu zaman yorum bölümünü kullanır.
En Popüler Sosyal Medyalar
Günümüzce çok çeşitli sosyal medya bulunurken, hepimizin sıklıkla duyduğu ve kullandığı bazı platformlar vardır. Bunlar hem kişisel yaşantımız hem dijital pazarlama çalışmalarımız için vazgeçilemez noktadadır.
Hem dünya genelinde hem Türkiye genelinde en fazla kullanılan bu platformlar sırasıyla; Facebook, Youtube, Instagram, Snapchat, Twitter, Linkedin ve TikTok’tur.
#1 Facebook
Listemizin bir numarası herkes tarafından duyulan, bilinen ve hatta aktif olarak yıllardır kullanılan Facebook var.
Facebook, günümüzün hala en fazla kullanılan platformu, WeAreSocial 2022 raporuna göre dünya üzerinde 2.9 milyar insan aktif olarak Facebook kullanıyor.
#2 Youtube
Listemizin iki numarası çoğu insan için sürpriz sayılabilir. YouTube yapısı itibari ile dünyanın en büyük arama motorlarından birisi olması yanında yine dünyanın en büyük sosyal media platformlarından birisidir. WeAreSocial 2022 raporuna göre dünya genelinde 2.562 milyar insan aktif olarak YouTube kullanmaktadır.
#3 Instagram
Dünya genelinde 1,478 milyar aktif kullanıcıya sahip Instagram, listede üçüncü sırada bulunuyor. Fotoğraf ve video paylaşma uygulaması olarak hayatına başlayan Instagram, Facebook tarafından rekor bir bedelle satın alındı. Bu satın alma sonrası popüleritesi günden güne artan Instagram, özellikle ülkemizde çok fazla insanın kullandığı bir sosyal medya haline geldi.
#4 TikTok
Günümüzün parlayan yıldızı TikTok günden güne popüleritesini artırıyor. 2022 yılında anlık olarak 1 milyar aktif kullanıcıyı aşan TikTok’un önümüzdeki günlerde Instagram’ı yakalayabileceği konuşuluyor.
#5 Snapchat
Popüleritesini yitirmiş gibi dursa bile Snapchat, 557 milyon aktif kullanıcı sayısı ile hala dünyanın en büyük sosyal platformlarından birisidir.
#6 Twitter
Mikro blog olan Twitter, dünya genelinde 436 milyon aktif kullanıcı ile listede kendine yer buluyor. Ülkemizde çok popüler olan Twitter, genellikle markalar açısından iletişim amaçlı kullanılıyor.
#7 Linkedin
Dijital Pazarlama ve Sosyal Medya
Sizin İçin Önerilen Makale: Dijital Pazarlama nedir?
